مکمل بنزین، افزودنی‌هایی هستند که برای بهبود عملکرد موتور، کاهش آلایندگی و افزایش عمر قطعات خودرو به سوخت اضافه می‌شوند. اغلب مردم می‌خواهند بدانند که آیا مصرف این محصولات در خودروهایشان لازم است یا خیر. آیا مکمل بنزین، مانند اکتان بوستر، برای خودروهای جدید با فناوری پیشرفته ضروری است یا بیشتر برای خودروهای قدیمی با رسوبات زیاد مناسب است؟ ما در این مقاله به این سوالات پاسخ می‌دهیم و با بررسی بنزین سوپر، مکمل سوخت و اکتان بنزین، تفاوت نیازهای خودروهای جدید و قدیمی را تحلیل می‌کنیم.
مکمل بنزین چیست و چگونه کار می‌کند؟
تعریف و انواع مکمل بنزین
مکمل بنزین ، ترکیبی شیمیایی است که برای بهبود کیفیت سوخت و عملکرد موتور طراحی شده است. این مکمل‌ها شامل اکتان بوستر (برای افزایش عدد اکتان)، تمیزکننده‌های انژکتور، روان‌کننده‌ها و پایدارکننده‌های سوخت هستند. اکتان بنزین، معیاری برای مقاومت سوخت در برابر احتراق زودهنگام (ناک) است، و مکمل‌هایی مانند اکتان بوستر می‌توانند عدد اکتان را تا چند واحد افزایش دهند. برای مثال، بنزین معمولی در ایران اکتان 87 و بنزین سوپر اکتان 95 دارد. مکمل‌ها با تمیز کردن رسوبات کربنی در انژکتورها و سوپاپ‌ها، احتراق را بهبود می‌بخشند و مصرف سوخت را کاهش می‌دهند.
انواع مکمل‌های بنزین برای نیازهای مختلف طراحی شده‌اند. مکمل‌های شوینده برای حذف رسوبات، اکتان بوستر برای موتورهای حساس، و پایدارکننده‌ها برای خودروهایی که مدت طولانی بلااستفاده می‌مانند مناسب‌اند. استفاده از مکمل‌های باکیفیت، به‌ویژه در زمانی که بنزین با کیفیت در دسترس نیست، می‌تواند به سلامت موتور خودروی شما کمک کند، اما انتخاب نادرست آن و مکمل تقلبی ممکن است به قطعات خودرو شما آسیب برساند.
بالا بردن عملکرد با مصرف مکمل سوخت در خودروها
مکمل‌های سوخت با بهبود احتراق، ناک زدن موتور را کاهش می‌دهند و شتاب خودرو را افزایش می‌دهند. در خودروهای با بنزین بی‌کیفیت، مکمل‌ها می‌توانند از آسیب به سیستم سوخت‌رسانی جلوگیری کنند. برای مثال، اکتان بوستر با افزایش مقاومت سوخت، برای موتورهای توربوشارژ که به اکتان بالا نیاز دارند، مفید است. همچنین، مکمل‌های شوینده با حذف دوده و رسوبات، جریان سوخت را روان‌تر می‌کنند، که به‌ویژه در شرایط شهری با ترافیک سنگین موثر است.
مکمل‌های تقلبی ممکن است حاوی موادی مانند ماده MMT باشند که به سنسورهای اکسیژن، کاتالیزور و … آسیب می‌رسانند. برای اطمینان، باید از برندهای معتبر مانند پتروتکس استفاده کرد و دستورالعمل‌های مصرف را رعایت نمود. همچنین، در خودروهایی که به طور منظم سرویس می‌شوند، نیاز به مکمل ممکن است کمتر باشد.
مصرف مکمل بنزین برای خودروهای قدیمی
نیاز خودروهای قدیمی به مکمل
خودروهای قدیمی، به‌ویژه با کارکرد بالا، اغلب با رسوبات کربنی در انژکتورها و سوپاپ‌ها مواجه‌اند. این رسوبات، به دلیل کیفیت پایین بنزین معمولی یا استفاده طولانی، عملکرد موتور را کاهش می‌دهند. مکمل‌های شوینده می‌توانند این رسوبات را حذف کنند و احتراق را بهبود ببخشند. برای مثال، خودروهایی مانند پیکان یا پراید مدل پایین با موتورهای کاربراتوری، از مکمل‌های پاک‌کننده سود می‌برند، زیرا این محصولات می‌توانند مصرف سوخت را کاهش و لرزش موتور را کم کنند.
با این حال، موتورهای خیلی قدیمی که برای بنزین سرب‌دار طراحی شده‌اند، ممکن است با مکمل‌های بدون سرب سازگار نباشند. همچنین، استفاده بیش از حد مکمل ممکن است به خوردگی یا رسوب‌گذاری منجر شود. توصیه می‌شود که برای خودروهای قدیمی، مکمل‌های شوینده یک تا دو بار در سال استفاده شوند و از اکتان بوستر تنها در صورت نیاز، مثلاً برای جایگزینی بنزین سوپر، بهره برده شود.
مزایا و محدودیت‌ها
استفاده از مکمل در خودروهای قدیمی می‌تواند عمر قطعات را افزایش دهد و هزینه‌های تعمیر را کاهش دهد. مکمل‌های شوینده با تمیز کردن سیستم سوخت‌رسانی، از خام‌سوزی جلوگیری می‌کنند و آلایندگی را کم می‌کنند، که برای قبولی در معاینه استاندارد مفید است. همچنین، در خودروهایی که مدت طولانی بلااستفاده بوده‌اند، مکمل‌های پایدارکننده از خرابی سوخت جلوگیری می‌کنند. برای مثال، مکمل‌های پتروتکس با کاهش رسوب، عملکرد موتورهای قدیمی را بهبود می‌بخشند.
اما مکمل‌ها نمی‌توانند مشکلات عمیق مانند خرابی قطعات را برطرف کنند. همچنین، اثرات آن‌ها موقتی است و نیاز به استفاده مداوم دارد، که ممکن است هزینه‌بر باشد. برای خودروهای قدیمی، بهتر است ابتدا موتور سرویس شود و سپس از مکمل به‌عنوان مکمل نگهداری استفاده گردد. اگر بنزین سوپر در دسترس باشد، استفاده گاه‌به‌گاه از آن می‌تواند نیاز به اکتان بوستر را کاهش دهد.
مصرف مکمل بنزین برای خودروهای جدید
نیاز خودروهای جدید به مکمل
خودروهای جدید، به‌ویژه با موتورهای توربوشارژ یا GDI، به بنزین با اکتان بالا (مانند بنزین سوپر 95) نیاز دارند، زیرا این موتورها تحت فشار و دمای بالا کار می‌کنند. اگر بنزین معمولی (اکتان 87) استفاده شود، ممکن است ناک رخ دهد که به قطعات آسیب می‌رساند. در این موارد، اکتان بوستر می‌تواند بنزین معمولی را به سطح اکتان مناسب برساند. برای مثال، خودروهای مدرن مانند دنا پلاس توربو یا چری تیگو از اکتان بوستر سود می‌برند، به‌ویژه در مناطقی که بنزین سوپر کمیاب است.
با این حال، خودروهای جدید که به‌خوبی نگهداری می‌شوند و با بنزین باکیفیت کار می‌کنند، معمولاً نیازی به مکمل ندارند. سیستم‌های پیشرفته این خودروها، مانند ECU های هوشمند، با بنزین استاندارد سازگار می‌شوند. استفاده غیرضروری از مکمل ممکن است هزینه اضافی تحمیل کند بدون اینکه بهبود قابل‌توجهی ایجاد کند. توصیه می‌شود که دفترچه راهنمای خودرو بررسی شود تا نیاز به اکتان خاص مشخص گردد.
مزایا
اکتان بوستر در خودروهای جدید با موتورهای حساس، ناک را کاهش می‌دهد و شتاب را بهبود می‌بخشد. همچنین، مکمل‌های شوینده می‌توانند در طولانی‌مدت از تجمع رسوبات در انژکتورهای GDI جلوگیری کنند، که به سلامت موتور کمک می‌کند. در ایران، که کیفیت بنزین گاهی پایین است، مکمل‌های معتبر می‌توانند عملکرد موتور را بهینه کنند، به‌ویژه در شرایط رانندگی سخت مانند ترافیک شهری.
با این حال، استفاده از مکمل‌های تقلبی یا بیش از حد می‌تواند به سنسورها یا کاتالیست آسیب برساند. برای خودروهای جدید، بهتر است از بنزین سوپر استفاده شود و مکمل تنها در صورت نیاز، مثلاً برای جایگزینی بنزین سوپر یا قبولی در معاینه استاندارد، به کار رود. همچنین، مشورت با مکانیک یا نمایندگی خودرو قبل از استفاده از مکمل توصیه می‌شود تا از سازگاری آن با موتور اطمینان حاصل شود.
جدول مقایسه‌ای مکمل بنزین برای خودروهای جدید و قدیمی
| خودروهای جدید | خودروهای قدیمی | ویژگی |
| بالا (95 یا بیشتر) | پایین (87 کافی است) | نیاز به اکتان |
| اکتان بوستر، شوینده‌های GDI | شوینده، پایدارکننده سوخت | نوع مکمل مناسب |
| کاهش ناک، بهبود شتاب | حذف رسوبات، کاهش آلایندگی | مزایا |
| هزینه اضافی، خطر مکمل تقلبی | اثرات موقتی، ناسازگاری برخی موتورها | معایب |
| استفاده در نبود بنزین سوپر | استفاده گاه‌به‌گاه برای نگهداری | توصیه |
مکمل بنزین پتروتکس پلاس برای خودروهای جدید و قدیمی می‌تواند مفید باشد، اما ضرورت آن به نوع خودرو، کیفیت بنزین و شرایط استفاده بستگی دارد. خودروهای قدیمی با رسوبات زیاد از مکمل‌های شوینده سود می‌برند، در حالی که خودروهای جدید با موتورهای حساس ممکن است به اکتان بوستر نیاز داشته باشند، به‌ویژه در نبود بنزین سوپر. با این حال، خودروهای جدید و سرویس‌شده معمولاً نیازی به مکمل ندارند. برای اطمینان، باید از مکمل‌های معتبر استفاده کرد و با مکانیک مشورت نمود تا از آسیب به موتور جلوگیری شود. کیفیت بنزین و نگهداری منظم، مهم‌تر از مکمل‌ها هستند.
منابع:
- Fuel Additives – American Chemical Society
- Octane Boosters: Benefits and Risks – RevZilla
- Gasoline Quality and Performance – U.S. Energy Information Administration
- مکمل بنزین؛ کاربرد و مزایا و معایب آن – khodro45.com
- نحوه صحیح استفاده از مکمل بنزین و اکتان بوستر – petrotexplus.com